Olęderskie dzieje wsi Święcia

Święcia to wieś sołecka w Gminie Rychwał, oddalona około 15 km od Konina. Wzmianka o miejscowości „Swencza” pojawia się w XIII wieku, wchodziła wówczas w skład dóbr Kuchary Kościelne. Pod koniec XVIII wieku książę Hohenlohe-Ingelfingen otrzymał w zarząd rozległe tereny łąkowo-leśne Doliny Warty, wśród których wymienia się Święcię, Bronniki. Według mapy A. Breyera kolonia olęderska „Schwentz” (niekiedy „Schwenz”) założona została w 1804 roku na pustkach, nieużytkach. Znaczny teren dzisiejszej Gminy Rychwał podlegał pod utworzoną w II połowie XVIII wieku parafię ewangelicko-augsburską w Grodźcu. Większa część osadników z ówczesnej gminy Dąbroszyn (Wycinki, Jaroszewice, Biała Panieńska, Rybie, Wola Rychwalska, Złotkowy folwark) oraz miasta Rychwał podlegała opiece duszpasterskiej pastora z Grodźca (parafia utworzona w II połowie XVIII wieku). O kolonistach olęderskich wiemy dość sporo. Przybywali z dwóch kierunków: Marchii i Pomorza. Świecia – "historia zapisana w pamięci" . Do Święci olędrzy przybyli m.in. z obecnego niemieckiego Pomorza Przedniego, czy tzw. Nowej Marchii (tereny Ziemi Lubuskiej, Pomorza Zachodniego (obecny powiat Pyrzyce). W okresie zakładania kolonii olenderskiej Schwentz (Święcia) 1804-1805 większość osadników trudniła się rolnictwem m.in. Wagner, Streidinger, Schlender, Borde, Stange, Engel, czy Sperling. Z danych o osadzie Schwentz zebranych przez Sophie Meissner z domu Voss dowiadujemy się, że kolonia liczyła 51 numerów domów. Pojawiają się nazwiska polsko brzmiące „Polinski”. Rodzina Falkenhegen była reformowana. Osada olęderska Święcia była duża (wybijała się w statystykach). Nie jest znana dokładna data powstania unijnego cmentarza protestanckiego w Święci. Dom modlitwy, a zarazem szkoła dla dzieci osadników mieściła się przypuszczalnie w pobliżu dzisiejszej remizy OSP w Kucharach Kościelnych.

Bartosz Kiełbasa